Dyskusja panelowa „Nowe technologie w życiu człowieka” odbyła się 8 czerwca 2016, w ramach VII Kongresu Innowacyjnej Gospodarki, organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą. W dyskusji, prowadzonej przez Jacka Żakowskiego, uczestniczyli:
Uczestnicy dyskutowali przede wszystkim o najistotniejszych ich zdaniem barierach, blokujących rozwój nowych technologii I innowacji. Zastanawiali się, czy leżą one przede wszystkim w obszarze samych technologii oraz wiedzy, czy też mentalności i kultury.
Kamil Wyszkowski zwrócił uwagę, że skoki rozwojowe należy dobrze planować – ich niewłaściwe zaplanowanie może skutkować marnotrawieniem czasu i energii zaangażowanych ludzi. Planowanie powinno następować w oparciu o już istniejące i dostępne środki oraz współpracę właściwych osób, skupionych na poszukiwaniu rozwiązań. Pozytywnym przykładem wykreowania dobrych, nowych rozwiązań, będących efektem właściwie zorganizowanej współpracy )ludzkiej i finansowej), wobec problemu, którego nie potrafiono wcześniej rozwiązać, może być opanowanie epidemii, spowodowanej wirusem ebola. Kolejnym przykładem nowego rozwiązania problemu, na który wcześniej nie było dobrej odpowiedzi, to dostęp do usług bankowych w krajach Afryki. Był on przez lata w wielu państwach bardzo utrudniony, ze względu na niestabilną sytuację polityczną, konflikty czy niewystarczającą infrastrukturę (brak oddziałów banków, brak dostępu do gotówki). Możliwości komunikacyjne, wynikające z upowszechnienia się smartfonów sprawiły jednak, że usługi bankowe stały się dużo łatwiej dostępne, a to wpłynęło korzystnie na rozwój gospodarczy w państwach afrykańskich.
Kamil Wyszkowski odniósł się także do rządowych planów inwestowania w technologie związane z produkcją samochodów elektrycznych. Wskazał te plany jako przykład rozsądnie planowanego działania prorozwojowego – przede wszystkim dlatego, ze odpowiada ono na rzeczywisty, duży problem Polski, jakim jest smog. Przypomniał, że wg raportu WHO powietrze w polskich miastach należy do najbardziej zanieczyszczonych w Europie.
Jako oczywisty warunek konieczny kreowania i wdrażania innowacji, Wyszkowski wskazał zapewnienie odpowiednich środków finansowych – także od organizacji międzynarodowych, jak choćby ONZ.
Piotr Muszyński zauważył, że sednem dokonującej się rewolucji kulturowej jest to, że każdy ma dziś dostęp do informacji i każdy ma prawo do oceny tej informacji. Dzięki temu innowacja nie kończy się w momencie udostępnienia ludziom nowego rozwiązania, bo ono w sposób nieprzewidywalny dla kolejnych twórców jest wykorzystywane przez użytkowników do tworzenia kolejnych rozwiązań. Odnosząc się do przywołanego przez Wyszkowskiego rozwoju systemu mobilnych usług bankowych w krajach Afryki Muszyński zauważył, że operatorzy sieci komórkowych (w tym Orange, jeden z największych operatorów w Afryce), nie tworzyli infrastruktury na tym kontynencie po to, żeby umożliwić funkcjonowanie m-bankingu. Usługi bankowe, dostępne za pośrednictwem smartfonów rozwinęły się, dlatego ze ktoś inny pomyślał o takim właśnie wykorzystaniu telekomunikacyjnej infrastruktury.
Orange prowadzi obecnie rozmowy z Ministerstwem Rozwoju, dotyczące możliwości wdrożenia systemu masowej detekcji smogu w miastach, z powszechnym dostępem do pozyskiwanych danych poprzez aplikację. Zdaniem Muszyńskiego, z samego faktu upowszechnienia dostępu do wyników pomiarów czystości powietrza mogą narodzić się, z inicjatywy użytkowników, rozwiązania problemu zanieczyszczeń, które dziś trudno przewidzieć.
Zdaniem Muszyńskiego, nie sposób przewidzieć efektu domina, wywoływanego przez tworzenie i wdrażanie innowacji – nie sposób przewidzieć, w jaki sposób upowszechnienie dostępu do nowych informacji oraz możliwości komunikowania się wpłynie na powstawanie kolejnych nowych rozwiązań.
Michał Mierzejewski, odnosząc się wprost do pytania o przeszkody we wdrażaniu innowacji, wskazał na bariery związane z regulacjami prawnymi, szczególnie dotkliwe w branży tytoniowej. Przywołał przykład papierosa o obniżonej temperaturze spalania, stworzonego przez zespół naukowców dla Philip Moris. Standardowa temperatura, która jest osiągana podczas spalania papierosa to 900-1000 st. C. W takiej temperaturze spala się nie tylko nikotyna, ale także wydzielają się najbardziej szkodliwe dla zdrowia substancje. Przy obniżeniu temperatury spalania do 250-300 st. C nadal wydziela się nikotyna, której oczekuje palacz, ale poziom wydzielania najbardziej szkodliwych substancji znacząco spada. Ten „zimny papieros” nie jest jednak dopuszczony do sprzedaży w Unii Europejskiej (można go kupić np. w Japonii czy Szwajcarii), a wyniki badań wskazujących na obniżoną szkodliwość nie mogą być komunikowane konsumentom.
Olgierd Cygan wskazał z kolei na czynnik „humanistyczny”, jako jego zdaniem kluczowy dla powodzenia wcielania innowacji w życie. Zmiana technologiczna sama w sobie nie spowoduje przełomu czy rewolucji, jeżeli nie powstaje w odpowiedzi na konkretny problem czy potrzebę konsumentów. Wdrożone rozwiązania muszą się także sprawdzać w praktyce, muszą działać. Umiejętność połączenia ludzi z różnymi doświadczeniami, umiejętnościami i widzą w zespoły interdyscyplinarne, to zdaniem Cygana podstawa sukcesu.
Jako drugi podstawowy element budowania klimatu sprzyjającego powstawaniu innowacji, Cygan wskazał wypracowanie kultury zgody na ponoszenie porażek. Testowanie rozmaitych rozwiązań jest niezbędne w procesie kreowania innowacji. Bez zmiany myślenia i bez wyzbycia się lęku przed represją za porażkę trudno odnieść końcowy sukces.
Sebastian Christow, w wypowiedzi kończącej panel, wskazał na kilka czynników, zarówno z obszaru kulturowo-mentalnego, jak i finansowego, utrudniających pracę nad innowacjami i nowymi technologiami. Wspomniał o pewnej ogólnej zachowawczości polskiego społeczeństwa, a także o nadal stosunkowo niskim poziomie aktywności społecznej. Tymczasem, zdaniem Christowa, bardzo wiele innowacji powstaje tam, gdzie ludzie postanawiają sami rozwiązać jakiś konkretny problem, na przykład w ramach własnej społeczności lokalnej. W Polsce takich inicjatyw brakuje.
Według Christowa, pewną obiektywną przeszkodą w rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności jest stosunkowo niski poziom kapitału finansowego w Polsce, zarówno po stronie firm, jak i konsumentów. W tym obszarze kluczowe znaczenie mają działania państwa, decydującego o tym, w jaki sposób realokować zasoby oraz w co inwestować.